Một trong những phát minh quan trọng của tổ tiên truyền lại cho chúng ta ngày nay chính là đồ gốm. Đồ gốm có mối quan hệ gắn bó mật thiết với đời sống nhân dân Việt Nam. Vậy nghề gốm có từ khi nào? Sự sáng tạo, khéo léo của người thợ gốm đã giúp cho nghề này trở nên một loại hình nghệ thuật dân gian sâu sắc.
Khởi nguồn nghề gốm có từ khi nào?
Trên thực tế, nghề gốm có từ khi nào trên thế giới thì khó có thể phân định chính xác. Theo nhiều khảo cổ thì các sản phẩm gốm đầu tiên được ra đời từ khoảng hơn 8000 năm trước.
Vào thời cổ đại, con người đã tìm cách để chế tạo ra dụng cụ để lấy nước từ sông, suối về dùng. Ban đầu, người ta làm 1 cái giỏ bằng lá cây để múc nước nhưng nước cứ bị lọt qua lá và chảy mất đi. Về sau, họ thấy khi có một lớp đất sét bám vào đáy giỏ, khô đi thì nước hạn chế bị chảy đi hẳn.
Sau đó, họ đã nghĩ ý tưởng dùng đất sét để tạo ra đồ đựng nước, họ bắt đầu nặn thành hình gáo múc nước, bình, vại… rồi để dưới ánh nắng mặt trời cho cứng lại. Nhưng cũng có những tài liệu cho thấy sản phẩm gốm đầu tiên lại có mặt ở Trung Quốc cách đây khoảng 20.000 năm.
Nghề gốm truyền thống Việt Nam đầy ấn tượng
Tại Việt Nam, nghề gốm có từ khi nào? Theo khoảng thời gian ghi nhận được thì nghề gốm có cách đây khoảng 6,7 nghìn năm trước. Các sản phẩm gốm đã xuất hiện trong các di tích lịch sử thuộc văn hóa Bắc Sơn, giai đoạn Đồng Đậu, giai đoạn Gò Mun…
Các sản phẩm gốm sứ được ra đời bởi đôi bàn tay tài hoa, khéo léo cùng sự sáng tạo không ngừng nghỉ của những người thợ thủ công. Sau đó, khoảng 4000 năm trước, ở giai đoạn Phùng Nguyên, nghề gốm đã có sự chuyển mình mạnh mẽ. Lúc này, người ta đã nghĩ ra bàn xoay, chế tạo ra men phủ ngoài để tăng thêm vẻ đẹp cho đồ gốm.
Nhưng thời kỳ cực thịnh của nghề gốm phải bắt đầu từ thời Lý – Trần (trong khoảng thế kỷ XI – XIV). Đây là khoảng thời gian kinh tế đất nước phát triển mạnh, quân sự vững vàng, văn hóa phát triển, các ngành kỹ nghệ được khuyến khích phát triển.
Sau đó, nghề gốm đã được phát triển rải khắp các tỉnh thuộc đất nước, đâu đâu cũng có thể tìm thấy những vùng làm nghề gốm. Có những trung tâm gốm sứ từ thời Lý – Trần mà đến nay vẫn còn hưng thịnh. Ví dụ như: Bát Tràng (Hà Nội), Thổ Hà, Phù Lãng (Bắc Ninh), Hương Canh (Vĩnh Phúc), Quế Quyển (Hà Nam Ninh), Chum Thanh (Thanh Hóa)…
Mỗi bơi có một kỹ nghệ riêng biệt để tạo ra sản phẩm mang đặc trưng riêng, tạo nên sự đa dạng của nghề gốm nói chung.
Nghề gốm Việt Nam từ thế kỷ XX đến nay
So với thời kỳ dùng lò nung thủ công, hiện nay, gốm sức Việt Nam đã có bước phát triển hiện đại hơn trước. Lò nung thủ công được thay bằng lò nung gas an toàn cho môi trường cùng các mẫu mã sản phẩm đẹp mắt.
Bên cạnh các dòng sản phẩm bát, đĩa, ấm chén… phục vụ cho cuộc sống hàng ngày của người dân thì còn có nhiều sản phẩm trang trí khác. Bạn có thể tìm thấy các loại trang gốm, hình vẽ trang trí trên gốm…
Nguồn gốc nghề gốm có từ khi nào cùng lịch sử phát triển ngành nghề này tại Việt Nam đã trải qua nhiều thăng trầm. Thậm chí có những lúc tưởng chừng như ngành nghề này sẽ biến mất. Nhưng bởi sự tài hoa, khéo léo của các nghệ nhân mà đến hiện nay, nghề gốm đang ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn và vươn tầm ra thế giới.
Hy vọng bạn đã biết được nghề gốm có từ khi nào thông qua những thông tin trên. Bạn có thể đến thăm các làng nghề về gốm để được hiểu rõ hơn về ngành nghề đặc sắc này.
Có thể bạn quan tâm